Γιατί είναι τόσο καλό να γυμνάζεται κανείς;
Ενδεχομένως δεν είναι η πρώτη φορά που ακούτε κάτι τέτοιο: η σωματική άσκηση είναι ωφέλιμη. Και αυτό είναι αλήθεια. Το να κινείστε σε τακτική βάση σάς ανταμείβει με πολλά οφέλη υγείας. Βελτιώνει τη συνολική σας φυσική κατάσταση, ενισχύει την αυτοπεποίθησή σας και μειώνει τον κίνδυνο καρδιαγγειακών νόσων, διαβήτη, οστεοπόρωσης και ορισμένων τύπων καρκίνου.1 Τα οφέλη μιλούν από μόνα τους.
Αν και η άσκηση ωφελεί τους πάντες, η τακτική φυσική δραστηριότητα, η φυσικοθεραπεία και η άσκηση μπορούν να είναι ιδιαίτερα ωφέλιμες για ανθρώπους που ζουν με αιμορροφιλία. Αυτό οφείλεται κυρίως στο γεγονός ότι ενδυναμώνουν τους μύες και βελτιώνουν τη σταθερότητα των αρθρώσεων, γεγονός που με τη σειρά του μπορεί να μειώσει σημαντικά τον κίνδυνο τραυματισμού, αιμορραγίας και καταστροφής των αρθρώσεων.2 3 Συζητήστε, επομένως, με την ομάδα θεραπείας σας σχετικά με τον κατάλληλο για εσάς τύπο άσκησης: η κίνηση είναι ένας σπουδαίος τρόπος να φροντίσετε τον εαυτό σας, τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μακροπρόθεσμα.
ΠΩΣ Η ΑΣΚΗΣΗ ΒΟΗΘΑ ΤΙΣ ΑΡΘΡΩΣΕΙΣ ΜΟΥ;
Οι αρθρώσεις του σώματός σας, συμπεριλαμβανομένων των αρθρώσεων του γόνατος, του ισχίου και του αστραγάλου υποστηρίζονται από διαφορετικούς τύπους μυών. Η άσκηση μειωμένων δυνάμεων σε αυτούς τους μύες ενδέχεται να αυξήσει τον κίνδυνο συχνών αιμορραγιών στις αρθρώσεις, γεγονός που, όπως γνωρίζετε, μπορεί να οδηγήσει σε χρόνιο οίδημα και πόνο. Και αυτά, με τη σειρά τους, μπορούν να έχουν ως αποτέλεσμα έναν κύκλο επιδείνωσης που συνεχίζεται με την κάθε αιμορραγία.
Η άσκηση μπορεί να προστατεύσει τις αρθρώσεις σας από αυτή την επιδείνωση ενισχύοντας αυτούς τους μύες, βελτιώνοντας τον συντονισμό και αυξάνοντας την ευελιξία. Μπορεί επίσης να σάς βοηθήσει να διατηρήσετε ένα φυσιολογικό σωματικό βάρος, γεγονός που ελαχιστοποιεί την καταπόνηση των αρθρώσεων. Όλα αυτά τα οφέλη συνδυάζονται αρμονικά για να μειώσουν τη συχνότητα και τη σοβαρότητα των αιμορραγιών στις αρθρώσεις.
ΒΗΜΑ 1: ΘΕΣΤΕ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ
Ανεξαρτήτως του επιπέδου της φυσικής σας κατάστασης, είναι σημαντικό να προσεγγίσετε το ζήτημα της άσκησης με προσοχή, έτσι ώστε να επωφεληθείτε στον μέγιστο βαθμό. Προτού ξεκινήσετε, υπάρχουν ορισμένοι παράγοντες που πρέπει να λάβετε υπόψη. Αυτοί οι παράγοντες εξαρτώνται από δεδομένα όπως οι στόχοι και οι ανάγκες σας, σωματικές ή συναισθηματικές ή και τα δύο. Ιδού ορισμένα παραδείγματα ερωτήσεων που ενδεχομένως να θέλατε να θέσετε στον εαυτό σας:
Ποιες είναι οι τωρινές σωματικές μου δυνατότητες;
Υπάρχουν τυχόν τραυματισμοί ή άλλα ζητήματα που πρέπει να λάβω υπόψη;
Ποιοι είναι οι στόχοι μου όσον αφορά την άσκηση και τον τρόπο ζωής;
Τι είδους άσκηση με ενδιαφέρει;
Αφού σκεφτείτε τις ανάγκες και τους στόχους σας, συζητήστε με τον φυσικοθεραπευτή σας ή την ομάδα φροντίδας σας. Είναι ειδικοί όσον αφορά την αιμορροφιλία και τη σωματική δραστηριότητα. Μπορούν, στη συνέχεια, να χρησιμοποιήσουν τις πληροφορίες αυτές για να σάς βοηθήσουν να αναπτύξετε ένα πλάνο άσκησης που είναι συμβατό με εσάς και με την αιμορροφιλία σας.
Μαζί, μπορείτε να κάνετε πράγματα όπως:
Να αξιολογήσετε πιθανούς κινδύνους που σχετίζονται με διαφορετικά είδη αθλημάτων και καθημερινής άσκησης
Να εξετάσετε διαφορετικές στρατηγικές που θα σάς βοηθήσουν να διαχειριστείτε αυτούς τους κινδύνους
Να δημιουργήσετε ένα πλάνο που θα σάς βοηθήσει να επιτύχετε τους στόχους σας, τόσο σε σωματικό όσο και σε πνευματικό επίπεδο
ΒΗΜΑ 2: ΕΠΙΛΕΞΤΕ ΕΝΑ ΑΘΛΗΜΑ (Ή ΔΥΟ)
Ως άτομο που πάσχει από αιμορροφιλία, σάς έχουν εφιστήσει την προσοχή να αποφεύγετε αθλήματα με αυξημένη σωματική επαφή που μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο τραυματισμού. Αθλήματα όπως το ράγκμπι και το μποξ ταξινομούνται συνήθως στα σκληρά αθλήματα και τα ποσοστά τραυματισμών στις περιπτώσεις αυτές είναι υψηλά. Αντιθέτως, είναι προτιμότερο να δοκιμάσετε άλλα αθλήματα που δεν απαιτούν σωματική επαφή, τα οποία αποτελούν μια καλή άσκηση και εξακολουθούν να είναι εξίσου διασκεδαστικά και ανταγωνιστικά (εφόσον κάτι τέτοιο επιθυμείτε!)
Μερικά από αυτά είναι το κολύμπι, το γκολφ, το μπάντμιντον, η τοξοβολία, η ποδηλασία, η κωπηλασία, η ιστιοπλοΐα, το επιτραπέζιο τένις και το βάδην. Με λίγη έρευνα και τη βοήθεια του φυσικοθεραπευτή σας, μπορείτε να βρείτε ποιες δραστηριότητες είναι ιδανικές για εσάς.
ΒΗΜΑ 3: ΠΡΟΣΑΡΜΟΣΤΕ ΤΙΣ ΕΓΧΥΣΕΙΣ ΣΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΑΣ
Εάν πρόκειται να συμμετάσχετε σε κάποιον αγώνα, σε προπόνηση ή απλώς σε κάποιο παιχνίδι με φίλους, είναι σημαντικό να προγραμματίσετε τις εγχύσεις σας σύμφωνα με αυτή τη δραστηριότητα. Ένας γενικός κανόνας συμμόρφωσης είναι να γνωρίζετε τα επίπεδα των παραγόντων του αίματός σας και να συμμετέχετε σε πιο ενεργητικές δραστηριότητες όταν γνωρίζετε ότι μπορούν να σάς εξασφαλίσουν την προστασία που χρειάζεστε. Η ομάδα αιμορροφιλίας που σάς παρακολουθεί θα σάς βοηθά πάντοτε να συντονίζετε τα προγράμματα εγχύσεων και άσκησης σύμφωνα με τις ανάγκες σας.
ΒΗΜΑ 4: ΚΑΝΤΕ ΠΡΟΘΕΡΜΑΝΣΗ. ΚΑΙ ΑΠΟΘΕΡΑΠΕΙΑ.
Αφού φορέσετε τα παπούτσια σας και συγκεντρωθείτε στον στόχο σας, είναι εύκολο να ορμήσετε σε οποιαδήποτε δραστηριότητα χωρίς προθέρμανση. Ωστόσο, η μη σωστή προετοιμασία του σώματος για την άσκηση που θα επακολουθήσει μπορεί να αυξήσει σημαντικά τον κίνδυνο τραυματισμού. Αντί να τρέξετε 100στάρι, εισέλθετε ομαλά στην άσκηση με ένα συνηθισμένο πρόγραμμα προθέρμανσης που να περιλαμβάνει ήπιες ασκήσεις και διαφορετικά είδη διατάσεων που θα σάς βοηθήσουν να βελτιώσετε την ευλυγισία σας και θα προετοιμάσουν το σώμα σας για αυτό που θα επακολουθήσει.
Αφού ιδρώσετε και είστε πλέον έτοιμοι για ένα ντουζ, είναι εύκολο να ξεχάσετε την αποθεραπεία. Όμως οι διατάσεις μετά την άσκηση είναι εξίσου σημαντικές με την προθέρμανση. Βοηθούν τους μύες σας να συνέλθουν και τους προστατεύουν από το «πιάσιμο». Η ομαλή είσοδος και έξοδος από την άσκηση με αυτόν τον τρόπο θα μειώσει την πιθανότητα πρόκλησης τραυματισμών και θα διασφαλίσει τη φυσική σας δραστηριότητα! Ο φυσικοθεραπευτής σας μπορεί να σάς παράσχει συμβουλές για διατάσεις και άλλες ήπιες ασκήσεις προθέρμανσης και αποθεραπείας που είναι οι πλέον κατάλληλες για εσάς και το συγκεκριμένο άθλημα ή το συνηθισμένο πρόγραμμα άσκησης που ακολουθείτε.
ΒΡΕΙΤΕ ΤΟΝ ΡΥΘΜΟ ΣΑΣ
Ένα συνηθισμένο πρόγραμμα άσκησης θα πρέπει να περιλαμβάνει δραστηριότητες που συμβάλλουν στη διατήρηση και βελτίωση της αντοχής και της καρδιαγγειακής κατάστασης, καθώς και στο συντονισμό, τη μυϊκή δύναμη, την ευελιξία και την ισορροπία. Η άσκηση για περίπου 30 λεπτά ανά τακτά χρονικά διαστήματα μέσα στην εβδομάδα εξασφαλίζει καλά αποτελέσματα. Ωστόσο, ο φυσικοθεραπευτής σας μπορεί να σάς προτείνει την πιο κατάλληλη λύση για εσάς.
ΑΡΓΑ ΚΑΙ ΣΤΑΘΕΡΑ
…κερδίζετε τον αγώνα. Μην «τα δίνετε όλα» από πολύ νωρίς! Η υπερβολή μπορεί να οδηγήσει σε τραυματισμό και ενδέχεται να αυξήσει τον κίνδυνο αιμορραγιών. Και ποιος θέλει κάτι τέτοιο; Εισέλθετε ομαλά στο συνηθισμένο πρόγραμμα άσκησης και αυξήστε τη δραστηριότητα σταδιακά μέσα στην εβδομάδα.
ΣΤΑΜΑΤΗΣΤΕ ΑΜΕΣΩΣ!
Εάν οποιαδήποτε στιγμή αισθανθείτε πόνο, σταματήστε αμέσως οτιδήποτε κι αν κάνετε. Εάν υποψιάζεστε ότι έχει προκληθεί αιμορραγία κατά την άσκηση, επικοινωνήστε με την ομάδα φροντίδας σας. Ό,τι κι αν κάνετε, μην πιέζετε τον εαυτό σας να ολοκληρώσει την άσκηση. Το σώμα σας θα σάς ευχαριστεί γι’ αυτό.
ΕΠΑΝΟΔΟΣ ΣΤΗΝ ΑΣΚΗΣΗ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΤΡΑΥΜΑΤΙΣΜΟ
Τραυματιστήκατε; Δεν ήρθε και το τέλος του κόσμου. Πολύ γρήγορα θα επανέλθετε. Ο φυσικοθεραπευτής και η ομάδα φροντίδας σας μπορούν να αξιολογήσουν τη σοβαρότητα του τραυματισμού και να σάς καθοδηγήσουν προς την αποκατάσταση που χρειάζεστε. Γενικά, απαιτούνται περίπου 4-6 εβδομάδες για την αποκατάσταση διαστρεμμάτων, αιμορραγιών και θλάσεων μυών.2 Μετά από μια αιμορραγία σε άρθρωση, η επαναφορά σε όλες τις δραστηριότητες πρέπει να γίνεται σταδιακά. 4
ΣΥΖΗΤΗΣΤΕ ΜΕ ΤΗΝ ΟΜΑΔΑ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ ΣΑΣ
Οι συχνές επαναληπτικές συναντήσεις με τον φυσικοθεραπευτή και την ομάδα φροντίδας σας είναι σημαντικές. Αυτά τα ραντεβού επιτρέπουν σε αυτούς που διαχειρίζονται τη φροντίδα σας να αξιολογήσουν πώς οι αρθρώσεις και το σώμα σας συνολικά ανταποκρίνονται στη σωματική άσκηση και εάν απαιτούνται αλλαγές στο συνηθισμένο σας πρόγραμμα.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ:
1. Wittmeier K and Mulder K. Haemophilia 2007;13(2):31-37.
2. Negrier C, et al. Haemophilia 2013;19:487-498.
3. Tiktinsky R, et al. Haemophilia 2002;8:22-27.
4. World Federation of Hemophilia. Guidelines for the management of haemophilia. 2nd edition. 2012.
NP-8397